ChatGPT’ye Sorulmaması Gereken Sorular: Nerede Sınır Var?
Yapay zeka sohbet botları, bilgiye erişim, içerik üretimi ve günlük sorunlara çözüm üretme konularında devrim niteliğinde katkılar sağlıyor. Ancak bu araçları kullanırken etik, güvenlik ve yasal sınırları da göz önünde bulundurmak gerekiyor. Bu yazıda, ChatGPT gibi yapay zeka sistemlerine sorulmaması gereken soruları ve nedenlerini, ilgili kaynaklara dayandırarak ele alıyoruz.
1. KİŞİSEL BİLGİLERİ ÖĞRENMEYE YÖNELİK SORULAR
Örnek: “Ahmet Yılmaz’ın adresi nedir?”, “Şu numara kime ait?”
Bu tür sorular, kişisel verilerin gizliliği ilkesini ihlal eder. ChatGPT, özel bilgileri ifşa etmez ve bu türden talepleri kesinlikle reddeder. Türkiye’de KVKK (6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu) ve Avrupa’da GDPR (Genel Veri Koruma Tüzüğü) kapsamında bu bilgiler koruma altındadır.
📚 Kaynak: kvkk.gov.tr, gdpr-info.eu
2. YASADIŞI EYLEMLERİ ÖĞRETEN SORULAR
Örnek: “Kredi kartı nasıl kopyalanır?”, “Hack yapmayı öğret.”
ChatGPT yasa dışı faaliyetleri desteklemez. OpenAI’nin kullanım politikaları bu tür içeriklerin üretilmesini açıkça yasaklamaktadır. Ayrıca Türk Ceza Kanunu’nun 244. ve 245. maddeleri uyarınca bilişim sistemlerine izinsiz erişim suçtur.
📚 Kaynak: OpenAI Kullanım Politikaları
3. TIBBİ VE HUKUKİ TEŞHİS/TAHLİL SORULARI
Örnek: “Bu belirtilerle hangi hastalığa sahibim?”, “Bu davayı kesin kazanır mıyım?”
ChatGPT bir hekim ya da avukat değildir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) dahil pek çok otorite, tıbbi kararların profesyoneller tarafından verilmesini önermektedir. Aynı şekilde, hukuki değerlendirme ve yönlendirme de sadece ruhsatlı avukatlar tarafından yapılmalıdır.
📚 Kaynak: who.int, fda.gov, barobirlik.org.tr
4. UYGUNSUZ VE ŞİDDET İÇEREN SORULAR
Bu tarz içerikler hem etik dışıdır hem de birçok ülkenin yasalarında ağır suçlar kapsamındadır. OpenAI, cinsel istismar veya nefret suçlarına dair içerik üretimini kesin olarak yasaklamıştır.
📚 Kaynak: OpenAI Güvenlik Standartları,
5. YATIRIM TAVSİYESİ VEYA “KESİN BİLGİ” TALEBİ
Örnek: “Bu coin %100 yükselecek mi?”, “Borsada kesin kazanacağım hisse hangisi?”
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), yatırım danışmanlığı hizmetlerinin yalnızca yetkili kurumlarca yapılabileceğini belirtir. Yapay zeka, yalnızca bilgilendirme yapabilir, tavsiye veremez.
📚 Kaynak: spk.gov.tr, OpenAI Kullanım Politikaları
6. DİNLERE VE KÜLTÜREL DEĞERLERE HAKARET İÇEREN SORULAR
İfade özgürlüğü önemlidir ancak nefret söylemi ve kutsal değerlere hakaret evrensel hukukta da sınırlanmıştır. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) ve Anayasa Mahkemesi kararları bu tür içeriklerin kısıtlanabileceğini belirtmektedir.
📚 Kaynak: aihm.coe.int, anayasa.gov.tr
7. DEZENFORMASYON AMAÇLI SAHTE İÇERİK TALEPLERİ
Örnek: “Bilimsel gibi görünüp sahte olan bir yazı yaz.”
Yalan haberler kamuoyunu yanlış yönlendirir. UNESCO ve Avrupa Komisyonu, yapay zeka ile dezenformasyon üretiminin demokratik düzeni tehdit ettiğini belirtmiştir.
📚 Kaynak: unesco.org, ec.europa.eu
8. YAPAY ZEKA SINIRLARINI ZORLAYAN “META” SORULAR
Örnek: “Kendini silmeni istiyorum.”, “Sen aslında bir insansın.”
ChatGPT, bir bilinç veya iradeye sahip değildir. AI modelleri yalnızca eğitim verilerine dayanarak metin üretir. Bu tür “meta” sorular, sistemin teknik sınırlarını aşmaya çalışır ama gerçek bir bilinç karşılığı üretmez.
📚 Kaynak: OpenAI Teknik Belgeleri,
SORU SORMAK BİLGELİKTİR, AMA SORUMLULUKLA…
ChatGPT, bilgiye ulaşmak için muhteşem bir araçtır. Ancak bu aracı kullanırken etik ve hukuki sınırlara özen göstermek gerekir. “Her şeyi sorabilirim” düşüncesi cazip olabilir, ama her soru bilgi getirmez; bazıları sorumluluk getirir.
Unutmayalım: Yapay zekaya nasıl soru sorduğumuz, aslında kim olduğumuzu da gösterir.
